zondag 29 december 2013

Crimefighter Wolfsen



Het is me wat met de beeldvorming. Wolfsen oogt zo vriendelijk, dat hij al snel de indruk wekt slap te zijn. Dat is niet best in deze tijd waarin strenge straffen en aanpak van criminaliteit zoveel aandacht krijgen. Maar dat is het beeld. Wat was de werkelijkheid? Daarom, heb ik eens gekeken hoe Utrecht voor wat betreft veiligheid (een belangrijk onderdeel van de burgemeestersportefeuille) heeft gepresteerd. Gewoon op basis van cijfers even kijken. 

De beeldvorming: een arrogante kluns
Eerst even kijken wat GeenStijl.nl zegt over Wolfsen: "Eindelijk bevrijd". "Arrogante kluns".  "sullige, licht sociaal gehandicapte en totaal niet overwichtige burgervader". Nou nou, dat zal dan wel heel slecht zijn. Liever had men de crimefighter Opstelten weer terug?! Laten we dan even vergelijken. Opstelten gaat over de criminaliteit in heel Nederland, Wolfsen over die in Utrecht. 

Daling in grote steden minder dan landelijk
We pakken de cijfers erbij. In Nederland daalde de criminaliteit tussen 2007 en 2013 met 12,5%. Mooi resultaat. Misschien is het in de grote steden wel minder en op het platteland meer gedaald? Dat check ik even Amsterdam met burgemeester Eberhard van der Laan?? Nee, Opstelten – Van der Laan 12,5% versus 3,4% de daling in Amsterdam. In Rotterdam daalde de criminaliteit ook minder dan landelijk: 12,4% tegen de 12,5% landelijk. In Den Haag 6,1% ook minder dan landelijk. In Eindhoven ook (9,6%). Kortom. Het is niet eerlijk om de veiligheid onder Wolfsen te vergelijken met die van Opstelten. In de grote steden daalde de criminaliteit immers minder hard dan in heel Nederland.(cijfers van het CBS) (??)

Maar niet in Utrecht

De werkelijkheid: Wolfsen presteerde beter dan welke burgemeester ook
In Utrecht daalde de criminaliteit met 22,5%. Dat is een topprestatie! Geen enkele politieregio presteerde beter dan de regio Utrecht. Zelfs Hollands Midden en Noord-Holland Noord haalden dat percentage daling niet.En wat lees ik over Wolfsen? Aardig dat hij op het eind de tourstart heeft binnengehaald. Terwijl het echte nieuws is: de regio waarin Wolfsen de baas was scoorde beter dan welke regio in Nederland ook. Hulde! Waarom lees ik dat nergens?

(Ja, ja, succes heeft vele eigenaren, het zal niet alleen Wolfsen zijn geweest. Maar het gaat me wel om het systematisch negeren van goed nieuws als het over Wolfsen ging. Blijkbaar moeten mannen van Mars komen en een houwdegen zijn.)
 
Geregistreerde criminaliteit; misdrijven en verdachten naar regio

Geregistreerde misdrijven Geregistreerde misdrijven Geregistreerde misdrijven Geregistreerde misdrijven Geregistreerde misdrijven Geregistreerde misdrijven

Totaal geregistreerde misdrijven Totaal geregistreerde misdrijven Totaal geregistreerde misdrijven Totaal geregistreerde misdrijven Totaal geregistreerde misdrijven Totaal geregistreerde misdrijven

2007 2008 2009 2010 2011** 2012*
Regio's aantal aantal aantal aantal aantal aantal
Nederland 1303835 1277775 1254480 1194030 1194055 1139720
Gelderland-Zuid (PO) 40365 39550 40035 36750 37130 36520
Utrecht (PO) 105145 102785 96360 89400 85610 81465
Noord-Holland-Noord (PO) 47850 45365 45375 43365 42135 38665
Zaanstreek-Waterland (PO) 19785 18735 19755 19420 19885 18750
Kennemerland (PO) 41915 39050 40535 41610 40920 38330
Amsterdam-Amstelland (PO) 114425 111925 109130 110075 112725 110435
Gooi en Vechtstreek (PO) 19705 19635 18085 18375 17540 15900
Haaglanden (PO) 94440 97280 95895 96145 95145 88660
Hollands Midden (PO) 54920 52930 47240 47695 48050 44150
Rotterdam-Rijnmond (PO) 122140 124095 121765 107020 114105 106995
Zuid-Holland-Zuid (PO) 29705 28370 27435 25995 27540 26220
Zeeland (PO) 23665 23830 23985 22370 22465 20850
Midden- en West-Brabant (PO) 89130 85355 87430 79135 77900 77305
Brabant-Noord (PO) 46710 43980 43830 42005 40540 39045
Brabant-Zuidoost (PO) 61155 61945 60895 54710 55085 55240
Limburg-Noord (PO) 39285 36820 35235 34225 33340 32560
Limburg-Zuid (PO) 55145 55415 55525 50780 52815 49135
Flevoland (PO) 29420 28705 25620 25420 25750 25345
Niet in te delen (PO) 1230 1025 765 805 550 555

vrijdag 20 december 2013

Tijd om de coöperatieve gedachte van woningcorporaties weer serieus tenemen

Het is toch vreemd. Denk even aan alle uitingen over de participatiesamenleving. Waarom krijgen huurders dan niet meer te zeggen over hun woningcorporatie?

Het is onmiskenbaar dat huurders in onze huidige netwerk- en informatiesamenleving mondiger en zelfstandiger zijn dan vroeger. Gecombineerd met de noodzaak om het tekort van de overheid terug te dringen, leidt dit ertoe dat de klassieke verzorgingsstaat langzaam maar zeker verandert in een participatiesamenleving. Van alle huurders die dat kunnen, wordt gevraagd verantwoordelijkheid te nemen voor zijn of haar eigen leven en omgeving.” Ik heb hier maar even uit de troonrede geciteerd en het woord burger vervangen door huurder (als deelverzameling van de burgers). Waarom krijgen gemeenten, raden van commissarissen, de minister, het centraal fonds volkshuisvesting en de hele bestuurlijke rataplan extra taken om te voorkomen dat de woningcorporaties opnieuw de fout in gaan? 

Goeman Borgesius zou het wel hebben geweten. Hij was een voorstander van corporaties en noemde dat “Verheffing op eigen kracht”. Van 1897 tot 1901 was Goeman Borgesius minister van Binnenlandse Zaken in het Kabinet Pierson (Pierson was ook een liberaal). Goeman Borgesius bracht in die periode wetgeving tot stand die een eeuw later nog als baanbrekend geldt: de Leerplichtwet 1900 en de Woningwet1901. Dit liberale kabinet zou er inspiratie uit kunnen halen. De Woningwet was voor die tijd revolutionair. Liberale beginselen vierden hoogtij (herkenbaar?), en de Woningwet maakte overheidsinmenging mogelijk op het gebied van de volkshuisvesting. Hulde aan Hendrik Goeman Borgesius!

Waarom niet gewoon een recht voor huurders op correctief referendum invoeren voor vastgoedprojecten? Waarom niet het recht om een directeur-bestuurder weg te sturen na 4 jaar van disfunctioneren? Er zijn veel goede woningcorporaties, die hebben last van de Maserati van de directeur van Rochdale en die moeten nu hopen dat de raad van commissarissen van een collega-corporatie op tijd ingrijpt. Terwijl de commissarissen misschien uitgezocht zijn door de directeur bestuurder op hun trouwe lidmaatschap van het old boys network. Terug naar de wortels van de coöperatieve gedachte zou ik zeggen!

Nog even terug naar Rochdale, van de Maserati. “Coöperatieve Bouwvereeniging Rochdale werd opgericht op 12 mei 1903 in Amsterdam. Op initiatief van Pieter Roeland, koetsier op de paardentram en tramconducteur Hendrik Glimmerveen. De Woningwet van 1901 had de overheid een rol gegeven in de verbetering van de woonomstandigheden van het proletariaat. Deze taak werd onder andere uitgevoerd door het subsidiëren van initiatieven vanuit de burgerij, waaronder de oprichting van woningbouwverenigingen. De twee oprichters zagen hun kans schoon om woningbouw nu door de arbeiders zelf ter hand te laten nemen.” van wikipedia.

We zien die gedachten van coöperaties weer terug komen, in een liberale omgeving. We zien weer de nadruk op wat mensen zelf kunnen. Dat is beter, horen we, het is ook goedkoper, horen we, het is goed voor de sociale cohesie, weten we. Waarom gaat de politiek dan zo aan de slag met alles behalve het bouwen op de eigen kracht van huurders? .


P.S. (Veel later, 19 maart bijgewerkt) Hier een leuk filmpje over wat huurders van de corporatie verwachten.

zondag 15 december 2013

Apartheid is nog levend

Vandaag wordt Mandela begraven. En gisteren stond al een nieuw pleidooi voor apartheid in de Volkskrant. Nou ja, pleidooi voor apartheid? Het heet een pleidooi om bij politieke vragen de onderbuik serieus te nemen. Dat is op zich een niet te bestrijden pleidooi. Het is altijd van belang om de onderbuikgevoelens serieus te nemen. Maar moet je daar ook onderbuik-beleid mee maken? En is genetische drift ook al een ethische overtuiging om anderen uit te sluiten? Daar pleit de schrijver wel voor.

Mensen worden gedreven vanuit egoistische genen. Daardoor geven ze meer om hun kinderen, broers, zussen, neven en nichten. Gelukkig is de samenleving wat verder dan alleen die driften. Elke vitale samenleving heeft iets om die driften te beheersen. Het gebod "Gij zult niet doden" is een mooi voorbeeld daarvan, of het wat simpelere "Wat gij niet wilt dat u geschiedt, doe dat ook een ander niet".

Het nare is: het verhaal in de Volkskrant klinkt zo netjes en evenwichtig. De schrijver spreekt over de rechten voor chimpansees en weerstanden bij de bevolking. Hij gaat in op arbeidsmigranten, waarvan de komst in grote getale de cohesie in de samenleving kan verstoren. Hij haalt Thatcher aan die zei: Er bestaat niet zoiets als samenleving; je hebt mannen en vrouwen en je hebt families. Dat laatste valt te betwijfelen, ik denk dat een samenleving wat anders is, maar goed. Dan zegt hij dat in ethische discussies intuïties genegeerd worden. Allemaal best.

Maar dan. "De balans tussen twee bronnen van ethische overtuigingen is uit evenwicht geraakt". De genetische drift (alleen rekening houden met mijn eigen bloed) wordt al een ethische overtuiging genoemd. Terwijl het begint als een pleidooi om met ethische debatten ook rekening te houden met draagvlak en gevoel, wordt de tekst een pre-apartheids-pleidooi met driften als ethische overtuiging.

Het pleidooi van Henk Verhoeven gaat helemaal niet op in op apartheid. Maar hij stelt wel: "Het is een fundamenteel recht van elke gemeenschap om te beslissen wie er lid wordt en wie niet". Combineer dat met de vergissing dat de genetische drift en onderbuik een ethische overtuiging is en je bent ver weg! Van driften naar rechten. Dat gaat al wat verder. Waar stopt die overtuiging? De schrijver laat hier steken vallen die hij niet had willen laten vallen. Hij is tegen apartheid en meent dat ethiek de intuïtieve biologische wortels moet ontstijgen. 

Henk Verhoeven: laat zijn stuk niet verkeerd gelezen worden: Hier.

P.S.  De schrijver heeft mij benaderd en gaf het volgende aan: "Kern van mijn betoog in de Volkskrant is dat systemen van ethiek, moraal en recht hun basis vinden in evolutionair gevormde instincten, en later toegepast worden op grotere sociale verbanden zoals landen en uiteindelijk misschien zelfs de wereldgemeenschap. Dit is goed (..laat daar geen misverstand over bestaan..), maar vraagt wel dat politici, filosofen en rechtsgeleerden die deze stap maken, zich realiseren dat niet iedereen hen in dit abstractieproces kan volgen en dat het een slechte zaak is wanneer ethiek gebaseerd op ons primaire gevoel, en ethiek zoals vastgelegd in formele (en soms daardoor abstracte) systemen hun onderlinge verbinding verliezen. Mijn Opiniestuk is niets meer dan een oproep dit te voorkomen." en "Uiteraard ben ik tegen apartheid, en net als vrijwel iedereen beschouw ik Nelson Mandela als één van de grootste voorbeelden uit onze moderne tijd"

vrijdag 13 december 2013

Beroepsdeformatie van de politiek en de burgerbegroting


We krijgen allemaal een beperkt beeld van de werkelijkheid te zien. Neem de onderwijzeres op onze school: gemiddeld gesproken ziet ze vaker ouders die zeuren over hun kind en wat er verkeerd gaat. Prostituees zien allemaal op sex zonder gevoel beluste mannen. Ambtenaren zien allemaal klagende burgers (en vergeten nogal eens dat ze zelf ook burger zijn). Of neem de politieman. Dat is nog vervelender: stel hij ziet alleen “foute” Marokkanen en heeft geen Marokkaanse collega. Die krijgt een verknipt beeld van Marokkanen. Die beroepsbias (vooroordeel dat je krijgt door je beroep) leidt nogal eens tot een misvormd beeld van de werkelijkheid. Vooral in de politiek is dat lastig.

Zo zit het immers ook in de politiek en het ambtelijk apparaat. Burgers komen naar de overheid toe als ze boos zijn over een bezuiniging op iets dat ze zelf erg waarderen of hard nodig hebben. Conclusie: als burgers zelf zouden beslissen zou het een puinhoop worden. Men ziet immers niet de burgers die de bezuiniging wel begrijpen, logisch vinden of die minder belasting willen betalen.

Beroepsdeformatie voedt onvrede
Vooral die beroepsbias, zeg gerust beroepsdeformatie, van bestuurlijk Nederland is lastig. Want de onvrede over de politiek is groot en burgers hebben het gevoel dat hun mening er niet toe doet. Ondertussen worden de politici omringd door partijleden die uiteindelijk ook politicus willen worden en die het dan ook vaak gevaarlijk vinden om de burgers ruimte te geven over de begroting te beslissen. De beroepsbias wordt versterkt door de gedachte dat men de eigen baan kwijtraakt als burgers meer kunnen beslissen.

Maar de krachten blijven werken
Ondertussen wordt er in vele plaatsen in de wereld geëxperimenteerd met manieren om burgers zelf over hun geld te laten beslissen. Een logische weg naar meer eigen zeggenschap via  Participatory_budgeting De uitkomst van de experimenten is dat 
- de dienstverlening beter wordt, 
- het beleid meer draagvlak heeft en 
- er meer (andere) mensen betrokken worden bij het begrotingsproces. 
- De uitkomst is ook dat 80% van de begroting nog steeds vastligt (wettelijke taken, lange termijn-investeringen, onderhoudslasten). 

Mooier (en geruststellend voor bestuurders) is dat de keuzen helemaal niet zoveel anders worden dan ze waren. De bestuurders waren blijkbaar niet helemaal gek. Het gaat meer om kleine veranderingen. Een mooie anekdote hierover hoorde ik van Joop Hofman. Vooraf was men bang dat burgers domme keuzen zouden maken. Hij vertelde dat een experiment uitwees dat burgers globaal dezelfde keuzen maakten als het ambtelijk-politiek complex had gemaakt. (Misschien was dat wel heel dom, maar daar hebben we het niet over). Toen besloot de politiek er niet mee door te gaan: de keuze was toch hetzelfde? Was de keuze heel anders geweest dan was er uiteraard ook niet mee door gegaan: het was toch heel anders dan de legitieme vertegenwoordigers vonden? 

Nee de burgerbegroting is niet zaligmakend. Nog steeds is er politiek cliëntelisme en nog steeds zijn er vastgoedpartijen die beter voor zichzelf zorgen dan anderen. Maar dat je er als participatiesamenleving mee op weg moet gaan staat als een paal boven water.

Gemiste kans
Zo zorgt de beroepsbias van politici en ambtenaren dat burgers weinig te zeggen krijgen over hun eigen belastinggeld. Ondanks groter draagvlak, kleine slimme bijstellingen, meer transparantie. Hoezo participatiesamenleving?


Eerder schreef ik over de burgerbegroting hier

zondag 8 december 2013

De doctorandussen-plaag

De PvdA is bezet door doctorandussen en heeft vrijwel alle gewone arbeiders van zich vervreemd. Heel de PvdA? Nee, alleen in het noorden van Amsterdam biedt een echte arbeider nog moedig weerstand dankzij zijn tomeloze inzet voor gewone Amsterdammers en de sport. Waarom die niet op een verkiesbare plaats komt is mij een raadsel.

Nederland is eigenlijk een verdeeld land. Je hebt de linkse hoger opgeleiden die D66 of Groen Links stemmen, je hebt de linkse lager opgeleiden die PVV of vooral SP stemmen. Echte volkspartijen zijn weggevaagd. Waar vroeger de PvdA altijd wel echte arbeiders in de raad had, zijn deze langzaam verdwenen door goedgebekte doctorandussen, waardoor ze een soort D66 wordt. De trend van Nederland wordt gezet in Amsterdam. De stad van Wibaut, Den Uyl, Schaefer, Kok en Bos.

Amsterdam: de stad van de Zuid-As, de financiele wereld, de advocaten die daar bij horen. De Amsterdamse lijst is nu een indrukwekkende verzameling hoogopgeleiden: consultants, advocaten, economen: het soort hoogopgeleide mensen dat niet oplette toen de banken zich verrijkten en grote risico's namen. Ze zullen individueel best deugen hoor, maar het is toch slecht, want daardoor verdwijnt de verbinding met gewone Amsterdammers, die zich nog ouderwets kwaad maken over graaigedrag en erkennen dat sport een culturele uiting is die belangrijk is voor cohesie, verbroedering en teamwerk. 

De echte Amsterdammer zonder kapsones, die opkomt voor de gewone man. Een autochtone man. Hij lijkt verdwenen uit de PvdA. Verdwenen? Nee, in het noorden van Amsterdam houdt een echte volksjongen stand. Hij heet Klaas Loef. Hij volgt het bestuur kritisch en staat pal voor de sportverenigingen. Onvermoeibaar laat hij overal zijn gezicht zien.

Dat heeft zich in de deelraad Noord uitbetaald. Hij werd geheel op eigen kracht verkozen in de deelraad. Tekenend voor de doctorandussenplaag is dat iemand tegen hem zei: "jij bent zo bezig met sport, maar wij meer met cultuur." 


Hij heeft net te horen gekregen dat hij niet op een verkiesbare plaats komt voor de gemeenteraadslijst.

Je zou zeggen: de PvdA verdient hem niet. 

maandag 2 december 2013

Statistiek tegen bekende Nederlanders 0 - 1

Sommige mensen willen er niet aan, maar statistieken zijn minder belangrijk dan verhalen. Ik ben zo eentje die er niet aan wil. Maar ik zal wel moeten

Neem de wereld van internet. Je krijgt een medicijn en bent bang voor bijwerkingen. Dan ga je googelen en ik voorspel je dat je niet terecht komt in het verhaal van een patiënt die geen bijwerkingen heeft ervaren. Dat verhaal is niet interessant, weinig mensen zullen er op klikken. Weinig kans ook dat de patiënt dat opschreef. Bovendien is de kans groot dat je niet zoekt op "ervaringen met medicijn x", maar op " bijwerkingen medicijn x". Dan is verder de kans groot dat bij de keuze uit een tekst "2% kans op bijwerkingen" minder klikken oplevert dan "door de bijwerking zwol mijn gezicht op als een ballon".  Google past daar wel wat aan aan, maar verhalen scoren beter dan statistische feiten. Dat verhaal over dat opgezwollen gezicht wordt enthousiast gedeeld. Net als het verhaal over die kwakzalver en zijn wonderbaarlijke genezingen. Dan legt de grafiek het af tegen het verhaal.

Bedrijven weten dat al lang. Daar sturen ze ook op: op het verhaal dat de klant vertelt. Daarbij bedenken ze dat een 7 op alle elementen van dienstverlening niet leidt tot een mooi verhaal dat door verteld wordt. Nee, goedkoper is allemaal zesjes te hebben en een negen, die laatste wordt namelijk doorverteld.

Ook politici weten het. Daar gaat het iets anders: je wordt afgerekend op je mislukkingen. Die negen zal de oppositie negeren, op de vijf leggen ze alle gewicht.  Dus de opdracht van de politici is nooit een vijf halen. Streven naar een 9 is riskant en wordt nauwelijks beloond. Kijk naar de puinhopen van paars. Dat waren helemaal geen puinhopen, er zaten zelfs negens tussen, internationaal kreeg Nederland aandacht voor de goede prestaties. Maar de vijf was het negeren van de ergernissen over de elite en over de snelle culturele veranderingen in wijken.

Wat telt dan als tegenhanger van verhalen? Vroeger was dat de schoolmeester, de dominee, de vakbondsman. Die gaven een deskundige tweede mening om te voorkomen dat mensen de ratio vergeten. Maar van al die dominees en priesters was een minderheid onbetrouwbaar (als de ratio daar al voorop stond), de vakbondsman bleek ook de overleving van zijn eigen organisatie mee te wegen en de schoolmeester zal ook wel eens zijn handen niet thuis hebben gehouden.

Het gezag van Nico Haak
Nu is dat gezag vooral van de bekende Nederlander. En die bekende Nederlander met gezag is voor iedereen iemand anders. Het kan Natascha Froger zijn die plotseling alles weet over de energierekening en zegt "doen!" om ons aan te zetten en over te stappen. Het kan ook Cruyff zijn, Frans Bauer of Humberto Tan. Martinus Veltman, André Geim of Simon van der Meer zal het niet zijn. Het doet me denken aan Nico Haak met zijn magnetische armband.

Tegen bekende Nederlanders is de statistiek niet opgewassen. Hoe het met Nico Haak afliep is iedereen al vergeten? Of nee, dat was namelijk een mooi verhaal en had niets te maken met statistieken.

vrijdag 22 november 2013

Bucketlistisering van Burgerkracht

Bewonersinitiatieven zijn hot. Hier een prachtig verhaal, daar een geweldig initiatief. Je hebt projecten als  Goede buren gezocht of Groen moet je doen! Hoe geef je als gemeente een stimulans voor die initiatieven? Daar zoeken gemeenten naar. Lastig. Probeer in elk geval te voorkomen om daarbij actieve bewoners van je af te stoten door te weinig aandacht te geven aan het doorzettingsvermogen en teveel aan de start. 

Gisteren was ik op het Jij-maakt-Utrecht festival. Met Jij-maakt-Utrecht wil de gemeente initiatieven in de stad ruimte bieden om zichzelf te presenteren, maar juist ook om met de bewoners, ondernemers en partners in gesprek te gaan over nieuwe samenwerkingsvormen.

Leuk idee, leuke mensen. Zo was er iemand van buurthuis De Nieuwe Jutter, geweldig initiatief, leuke vent. Of iemand van Groen moet je doen. Dus wat ontmoeting betreft zat het wel goed. Er zijn veel mensen in elke stad op een prima manier bezig om zelf initiatieven te nemen. Dan hebben we het nog niet eens over al die mensen die een kopje soep brengen bij de zieke buurman of al 20 jaar letten op de oude buurvrouw en deze steeds meer verzorgen.

Bucketlist
Maar ik wilde het even hebben over de stimulans die Utrecht wilde geven om initiatieven te nemen. Want nu wil de overheid de bewoners extra motiveren. Dat lukte wat minder. De bijeenkomst begon met een verhaal wat mij totaal in het verkeerde keelgat schoot. Het begon met Boukje Keijzer. Mooie vrouw, begenadigd spreekster, misschien zelfs ook wel een leuke inhoud, ware het niet dat dit in het kader stond van Jij-maakt-Utrecht.

Haar verhaal ging over de Bucketlist: een lijstje met dingen die je nog wilt doen voor je dood gaat. Realiseer je dat je dat lijstje niet moet gaan maken vlak voor de dood, maar dat je nu aan de gang kan en moet. Maak het goed met vrienden, neem tijd voor je geliefden, volg je passie! En in haar geval ook meer gaan skiën. Ga aan de slag, doe! Boukje Keijzer, ver”bucketlist”iseerde bewonersinitiatieven.

Natuurlijk, in de film The Bucketlist ontdekken twee mannen die de dingen gaan doen voor ze sterven ook dat het niet gaat om die parachutesprong. Het gaat over Live, Love, Laugh, Leave a legacy. Boukje Keijzer zet zich juist in voor een overheid die steunt waar nodig, maar geen initiatief uit handen neemt. Ben ik ook voor.

Burgerinitiatief als punt op de bucketlist
Maar het liet mij niet los. Burgerinitiatieven als onderdeel van je Bucketlist. Breng eens een kopje soep naar de buren. Volg je passie! Het beeld drong zich op van allerlei losse initiatieven die je ook eens gedaan moet hebben. Dat is wat anders dan trouw klaar staan, ook als dat jezelf niet zo uitkomt. De buurvrouw die zeurt, terwijl jij net op het punt stond met de cabrio naar Toscane te gaan. Heb je dan geregeld dat iemand anders even bij haar langs gaat? En het aanspreken van overlastgevende buurtjochies*) staat al helemaal niet op de bucketlist.

Het ontbreekt in Nederland niet direct aan buurtfeesten. Meer aan de follow up, het volhouden van de contacten, merken dat je ruzie krijgt over een initiatief en dat toch samen oplossen. Iets van je eigen ideeën inleveren en merken dat het samen niet precies zo wordt als jij wilde, maar wel leuker wordt. En inderdaad, gaat het ook over gemeente die dat soms ondersteunt en soms hindert.

Ga aan de slag en volg je passie? Dat vond ik nogal een belediging voor de mensen die al twintig jaar trouw hun moeder verzorgen. Ik doe dat niet - doe wel de financiën van mijn ouders - maar dat staat niet op mijn bucketlist. Ik probeer vaker bij ze op bezoek te gaan, maar het is een lange reis. Even bijkletsen, een nieuwe lamp indraaien, iets op de iPad installeren. Maar daarna ga je door. Wat stond er verder op de bucketlist?


P.S. Daarna kwam het alsnog goed op Jij maakt Utrecht. Een dominee vertelde over het belang van de gemeenschap in Seattle (oeps, een ambtenaar), een ambtenaar over de drie decentralisaties, een leuke workshop gedaan over initiatieven, mensen ontmoeten. Alsnog ging ik tevreden naar huis.

De lessen kwamen in de buurt van de lessen die ik eerder al opschreef: hier bewonerszelfbeheer-stelt-eisen

*) Aanspreken van overlastgevende buurtjochies? Bied ze elke keer dat ze komen hangen een kopje thee aan. Ze leren je kennen en koelen af, of ze zoeken een andere plek.  

vrijdag 15 november 2013

Hoe goed presteren publieke instellingen?

Stel je voor een gemeente waar de wachttijden nooit lang zijn vanuit de organisatie bezien. De gemeentewinkel is 5 dagen in de week open en op donderdagavond. Alleen op donderdagavond tussen 7 en 8 lopen de wachttijden op. Kortom: de gemeentewinkel doet het goed. Verder is een heel ruime meerderheid (zes van de tien klanten) tevreden. Ziet er goed uit?!

Nu pakken we een winkel waar de wachttijden lang zijn. Een op de drie klanten vindt dat de rijen te lang zijn. 20 % van de klanten is niet tevreden en overweegt een overstap naar een andere winkel. Een daling van het marktaandeel zou desastreus zijn. Bovendien zullen de kosten toenemen als klanten naar de concurrent zouden overstappen, want de omzet loopt terug, terwijl de taken gelijk blijven. De winkelmanager wordt ontslagen om het slechte tij te keren!

Heeft u het allemaal kunnen volgen? Begrijpt u waarom de gemeentesecretaris en het bestuur nog niet de winkelmanager naar huis hebben gestuurd? Want wat nu als het volgende het geval is. Dat het inderdaad erg rustig is op de doordeweekse dagen in de gemeentewinkel. Stel dat een op de drie bezoekers op donderdagavond komt. Dat is mogelijk. Hoe ziet het er dan uit voor de gemeente? 20% van de klanten is niet tevreden, 33% van de klanten moet wachten en vindt dat de gemeente niet open is op het moment dat de bewoners in de gelegenheid zijn om langs te komen. De cijfers uit de inleiding kunnen positief, maar ook negatief bekeken worden.

Nu moet gezegd worden dat de meeste gemeentewinkels voor burgerzaken naar alle waarschijnlijkheid beter functioneren. En vaak kun je een afspraak maken. Maar het is mogelijk en geeft wel aan hoe klanten totaal verschillend kunnen kijken naar de organisatie als de organisatie zelf.

Maar hoe zit het met de thuiszorg? Ruim 70 procent van cliënten die thuiszorg krijgen, is daar tevreden over. "Uit de cijfers blijkt dat de cliënten hun thuiszorg positief ervaren en waarderen", zegt ActiZ-directeur Aad Koster. http://www.skipr.nl/actueel/id334-tevredenheid-over-thuiszorg.html Of besteedt de zorgverlener genoeg tijd aan u? De RIVM onderzocht het hier  Kijk vooral naar bewoners verpleeg- en verzorgingstehuizen. Lijken die cijfers niet op die van de slechte winkel? 

Natuurlijk is er concurrentie tussen thuiszorginstellingen en verpleging en verzorging, maar een klant kan meestal uiteindelijk niet echt kiezen en is afhankelijk van wat in de buurt geleverd wordt. De vraag is ook of mensen bereid zijn meer te betalen voor betere kwaliteit. Toch is het een teken aan de wand. We moeten ons nooit tevreden stellen met een goed geholpen meerderheid, want die minderheid kan het wel eens heel slecht treffen. 

woensdag 13 november 2013

Toegang tot de rechter: sleutel tot langdurige groei

De sleutel onder de deurmat. Dat kennen we uit de jaren 50: toen mensen elkaar nog konden vertrouwen. Nederland heet nog altijd een high trust country te zijn. Het vertrouwen is hoog. Dat het niet meer zo groot is als in de jaren 50 is jammer, maar niet vreemd. We kennen de mensen om ons heen onvoldoende om het touwtje uit de brievenbus te hangen of de sleutel nog onder de deurmat te leggen. Gebrek aan vertrouwen is een negatieve indicator voor economische groei. Bezuinigen op de rechtshulp zou wel eens heel kostbaar kunnen zijn.

Vertrouwen op eerlijkheid van de ander
De Engelsen maken onderscheid in vertrouwen in de zin van confidence (vertrouwen in de toekomst) en in de zin van trust (geloof in betrouwbaarheid en eerlijkheid: vertrouwen in toekomstig eerlijk gedrag van de ander). Kijk je naar die twee begrippen dan zie je dat confidence in Nederland momenteel misschien niet zo groot is en trust redelijk, maar tanende is. Een extra factor voor vergroten van vertrouwen in de zin van trust is een goed rechtssysteem: vertrouwen dat eerlijkheid wint.

De staking van de advocaten voor het behoud van een laagdrempelig rechtssysteem is dan ook belangrijker dan je in eerste instantie denkt.

Smeerolie voor economische groei
Een rechtvaardig rechtssysteem is smeerolie van transacties en een aanwijzing voor economische groei. Je vertrouwt erop dat afspraken worden nagekomen. En daar wringt nu dus de schoen. Het vertrouwen in de zin van trust is al langer laag bij laag opgeleiden. Ja, familie en bekenden worden vertrouwd, maar het vertrouwen in vreemden en instituties is niet groot. Als je in hun geschiedenis duikt is er zelfs reden voor een wantrouwende houding. Mensen in slechtere buurten hebben meer last van criminaliteit en de misdrijven worden minder vaak opgelost.

Het is daarom dat de drempel om je recht te halen van groot belang is. Het geeft mensen de gelegenheid om risico's te nemen en dat is goed voor de economische groei op de langere termijn.

Maar niet alleen door advocaten
Nu geloof ik dat het vertrouwen om je recht te kunnen halen niet alleen te regelen is met gesubsidieerde advocaten. Rechtsbijstandverzekeraars halen recht voor mensen op een veel goedkopere manier: via bemiddeling, door para-professionals te laten kijken, door goed te kijken of je op een andere manier voor de rechten van mensen kunt zorgen. De staking wordt dus wel erg hoog ingezet als men spreekt over het ten grave dragen van de rechtsstaat. Want er zijn helaas ook voorbeelden van rechtszaken die veel geld kosten en niet nodig zijn. De toegang is nu een soort touwtje dat nog uit de brievenbus hangt.

Al met al is in de kern het punt waar de advocaten voor staakten verdergaand dan hun eigen belangen en zelfs verdergaand dan de belangen van mensen met minder geld. Bezuinigen op de toegang tot je recht kan wel eens heel kostbaar zijn. Dat mensen dan maar een rechtsbijstandverzekering moeten nemen is - hoe verstandig dat soms ook kan zijn - geen alternatief. Juist mensen met minder geld zullen die niet nemen. Terwijl ook zij door risico te nemen de economische groei bevorderen.

De sleutel voor langdurige groei ligt klaar, hij hangt misschien aan een touwtje uit de brievenbus. Het mag wel wat minder. Maar geen toegang geven is geen optie.

vrijdag 8 november 2013

Toetsgekte is gevolg van financiele sturing, niet van prestatiemaatschappij

"Kamer wil einde aan toetsgekte". Zo stond gisteren in de Volkskrant (7/11/13). Maar misschien is het goed iets dieper te gaan en te kijken waar die toetsgekte vandaan komt. Groeiende nadruk op scores? Ligt het aan de ambitie om als Nederland hoger te staan in de lijstjes? Is dat wel het probleem? In de Volkskrant staat zelfs een dappere wethouder die zegt: “Afschaffen die eindtoets!”? 

In de tijd dat er geen citoscores werden gebruikt, bleven ouders nogal eens in het ongewisse over de vorderingen van hun kind. Sterker, zelfs de school wist eigenlijk niet zo goed hoe het ging met het kind. Natuurlijk kijken de leerkrachten naar het kind en wat het kind beweegt, heel belangrijk! Maar de toetsen zijn óók goed. Zeker grote scholen zou ik niet vertrouwen als ze nooit toetsten. Als je de leerling en schoolprestaties niet toetst weet je niet of je het goed doet. Het is moeilijk om snel bij te sturen als een leerling of een leerlingengroep extra hulp of extra uitdaging nodig heeft; er kan individueel maatwerk geleverd worden. Laat de scholen dan rustig hun eigen toets kiezen, dat hoeft niet per se CITO te zijn

En toch is er toetsgekte......

Het probleem ligt niet in het kind dat teveel op de prestatiemaatschappij wordt voorbereid. Dat zal op een of andere manier toch moeten. Het probleem ligt in het verkeerd gebruik, maar vooral in de hoeveelheid toetsen!

Waarom er zoveel getoetst wordt ….
Voor die hoeveelheid toetsen op de basisschool is een simpele verklaring. Dat gaat niet om de leerling, dat gaat om de middelbare scholen. Middelbare scholen worden afgerekend op resultaten. Een school die een leerling met VMBO-t accepteert wordt ervoor betaald die leerling het diploma te laten halen. Lukt dat niet, dan krijgt de school minder geld. De bedoeling is de school een prikkel te geven om goed te presteren. Maar de school gaat natuurlijk gewoon selecteren aan de voordeur. Dat is namelijk veel rendabeler!

Het laten toetsen van de leerlingen in groep 8 betekent nogal wat. Er zijn veel verschillende toetsen, de leerlingen worden wekenlang aan verschillende toetsen onderworpen. Dat kost de middelbare school geen tijd, dus geen geld, maar ze willen het wel weten, want dat bespaart geld.

Toetsgekte is een gevolg van financiële sturing!
Een nadeel voor de kinderen is stress bij toetsen, maar dat weegt niet op tegen het voordeel dat de school de stof kan afstemmen op de leerling. Maar zoveel toetsen is helemaal niet nodig. De toetsgekte is gewoon een gevolg van de financiële sturing. En die zekerheid dat de leerlingen het op school op het gekozen niveau goed doen maakt de middelbare scholen juist lui. Waarom hoor ik dit niet in alle debatten over toetsgekte??? En denkt er iemand dat dit opgelost wordt als de Tweede Kamer zegt dat er minder getoetst moet worden, terwijl de prikkel niet verandert? 

(Ja, mijn oudste kind is net naar de middelbare school gegaan)

donderdag 24 oktober 2013

Zwarte Piet

Stel je voor dat er een Islamitisch kinderfeest zou zijn. Op dat feest loopt een man in statige kledij die Mohammed moet voorstellen. Een van zijn vrouwen is een zevenjarig meisje genaamd Aïsja. Misschien is Mohammed zelfs wel getrouwd met negen vrouwen. Probeer je nu eens in te leven in de VN die een onderzoek gaat doen naar de rol van het jonge meisje als echtgenote van Mohammed op dit feest. 

Ik denk dat de mensen in het Islamitisch land best boos zouden zijn over dit onderzoek. Ik denk dat ze as zaterdag wel een een demonstratie zouden kunnen organiseren voor het behoud van Aïsja bij dit kinderfeest. 

Ik zal bij die demonstratie niet aanwezig zijn. 



maandag 21 oktober 2013

Volksgezondheid: solidariteit tussen burgers vereist een bemoeizuchtige overheid!

Burgers krijgen meer te vertellen in de gezondheidszorg. De mensen kunnen meer, zoeken meer zelf op via internet, er komen apps om je eigen gezondheid beter te regelen. Dat past bij de trend van individualisering en de trend van informalisering. Grote instituties kunnen niet meer bouwen op vanzelfsprekend vertrouwen, terwijl het vertrouwen in mensen in onze omgeving toeneemt. Dat zijn trends die ik onlangs in beeld bracht op de bijeenkomst over de burger in het kader van Verkenningen Toekomst Volksgezondheid 2014. Ik verwacht dat er grote druk komt om het beleid goed te laten aansluiten op wat mensen zelf kunnen doen. Waarom verwacht ik dan toch een bemoeizuchtige overheid?

Mensen
Als je burgers centraal stelt kan je zien dat de schaalvergroting uit de afgelopen periode de kwaliteit en efficiëntie heeft kunnen vergroten, maar dat deze te weinig aansluit bij de mensen zelf. Die mensen moeten hun leven richten naar de instelling. Vroeger kon dat, toen was er nog groot vertrouwen. Nu is dat vooral rond de thuiszorg en de ouderenzorg minder. Precies daar waar het nodig is om in te spelen op de wensen van mensen om zelf hun leven in te vullen lukt het niet goed. Een tweede punt waar het minder goed gaat is bij chronische ziekten. Mensen zijn zelf hun eigen expert geworden en het is voor instellingen moeilijk om daar mee om te gaan.

Ik verwacht daarom een grotere rol van netwerken van vrienden, familie en vertrouwde professionals rond de “zieke”. Ik zet “zieke” tussen aanhalingstekens, want de scheiding tussen ziek en gezond is steeds minder duidelijk.

Mensen zien het werken aan hun gezondheid niet meer als gezondheidszorg, maar als onderdeel van het op orde brengen en houden van hun eigen leven, met behulp van apps, medicatie, zorg, etc. Vanuit eigen kracht en in samenwerking met vrienden en bekenden. Net zoals hun financiële zaken, gaan ze zelf in de gaten houden of het goed gaat. Daarin hebben vertrouwde professionals ook een plaats.


Instellingen
Instellingen zullen het moeilijk vinden om daar op in te spelen. Het is niet goed van bovenaf te regelen, in te roosteren, te controleren. En hoe moet je omgaan met familie en vrienden van de patiënt? Best lastig. De instellingen die het lukt hier mee om te gaan zullen flexibeler zijn en professionals meer ruimte geven. Ze zullen eerder het netwerk met eigen kracht rond de patiënt helpen organiseren (als de patiënt dat niet zelf kan), dan dat ze een eindbod doen waar de patiënt zijn eigen leven omheen moet organiseren. Ook de financiële ruimte die beperkt is dwingt de instellingen. Ingrepen zijn nu eenmaal succesvoller als de mensen er zelf mee aan hebben kunnen regelen en er is te weinig menskracht in de zorg om alles te doen zonder hulp van vrijwilligers.

Overheid
De overheid regelt de financiering en het toezicht op de zorgsector. Hier ligt een enorme uitdaging. Er gaat zo'n tachtig miljard per jaar naar de sector (cure en care). De vraag blijft groeien door de toenemende vergrijzing, meer mogelijkheden om kwaliteit te verbeteren en doordat dodelijke ziekten chronische ziekten zijn geworden. Die zorg betalen we met zijn allen en dat willen de meeste mensen ook zo. Er is nog steeds een duidelijke behoefte om mensen goed te laten helpen en dat met zijn allen te betalen. Maar er is hier ook wel iets veranderd. De solidariteit is niet vanzelfsprekend en anoniem. Dat negeren beleidsmakers 

Mensen zijn bereid te lappen voor de verzorging van chronisch zieke mensen, Daar moet wel tegenover staan dat die mensen zich netjes opstellen en de kosten niet laten oplopen. Dat betekent dat men steeds kritischer wordt op misbruik, niet meewerken aan je genezingsproces, fraude en het in de hand houden van de kosten. Aan de overheid de ondankbare taak om hier op toe te zien en dit goed te organiseren.

Steeds vaker zien we in de wachtkamer regels hangen: wie niet komt opdagen bij een afspraak krijgt een boete. Niet alleen gezondheidswerkers ergeren zich aan die laksheid, ook de gewone mensen die wel netjes komen opdagen.

Iemand die zich beroept op thuiszorg zal verder eerst duidelijk moeten maken waarom de overheid die thuiszorg betaalt. Is er echt alles aan gedaan om te kijken of het niet anders kan? Want dat willen de betalers eigenlijk wel weten.

En hoe zit het met al die suiker in frisdrank en zout in kant en klaarprodukten? Gaat de overheid de sector onder druk zetten om dit te veranderen? Ik verwacht van wel. Want obesitas kost de samenleving veel geld. Ook dat soort ingrepen kan op grote steun rekenen.

Bemoeizucht
Dat betekent een bemoeizuchtige overheid. Op de bijeenkomst haalde de stelling “Echte, niet-anonieme solidariteit tussen burgers vereist een bemoeizuchtige overheid!” niet veel stemmen. Niemand wil namelijk een bemoeizuchtige overheid. Maar 80 miljard haal je niet zomaar ergens vandaan. Wel hoorde ik pleidooien om de kosten te verlagen met meer vrijwilligers. Dat ontkent hoeveel er vrijwillig gebeurt en hoezeer de kosten nu al groeien. Meer vrijwilligers betekent eerder een beperktere groei van de kosten.

Kortom: de kosten blijven groeien en daar moeten we de bereidheid voor vinden. Wil de overheid draagvlak behouden voor de grote uitgaven aan zorg, dan moet de overheid laten zien dat solidariteit de basis van deze kostenverdeling is die mensen graag willen. We vinden nu al dat het met onszelf goed gaat, maar niet met de samenleving. Daar ligt de steun voor alle uitgaven. 

Er zijn nu mensen die vergoeding als recht zien en niet als een regeling van solidariteit met elkaar. Wie niets wil doen de kosten in de hand te houden zal merken dat de overheid bemoeizuchtig gaat worden. Solidariteit blijft, maar niet de anonieme, vanzelfsprekende steun voor wie zich beroept op een recht.

De vergelijking met de stevigere controle op de bijstand en uitkeringen dringt zich op. We vinden het nu heel gewoon dat iemand met een uitkering zich aantoonbaar moet inspannen om uit de uitkeringssituatie te komen, anders dan tien jaar terug. Zo gaan we het ook gewoon vinden dat gecontroleerd wordt of iemand gemakkelijk meelift in de zorg. Echte, niet-anonieme solidariteit tussen burgers vereist een bemoeizuchtige overheid. Helaas.