Maak je borst maar nat

In de Volkskrant van vandaag staat een uitgebreid verhaal van gemeenten die zich voorbereiden op processen die gevoerd zullen worden om zorg af te dwingen. (zie volkskrant) Ik herken hierin de zorg voor “Amerikaanse toestanden”, mensen die naar de rechter stappen en de overheid op kosten jagen.

Het nieuwe paradigma

De overheid maakt te weinig gebruik van de creativiteit en het leervermogen in de samenleving. Te vaak neemt de overheid mensen verantwoordelijkheid uit handen. Dat is een belangrijk paradigma in het nieuwe Nederlandse beleid. Mensen weten veel beter wie kan helpen in het buurthuis of met het onderhoud van het groen. Daarom moet de overheid niet meer de zorg zelf (laten) verlenen, maar moet de gemeente ervoor zorgen dat mensen eerst kijken wat ze zelf kunnen doen. Anders doodt ze het maatschappelijk initiatief. Veel mooie voorbeelden van burgerzin en elkaar helpen komen uit de VS waar veel meer traditie is van de “civil society”.

Ik ben erg voor dat eigen initiatief en ik zie de kansen. Maar nu het hele paradigma gericht is op die eigen kracht worden alle problemen op dezelfde manier bekeken. De gemeenten hadden bij wijze van spreken eerst een schroevendraaier (wij leveren de zorg) en zagen elk probleem dus als een schroef (geef opdracht aan een professional). Nu hebben ze een hamer (eerst kijken wat vrijwilligers kunnen) en zijn ze geneigd in elk probleem een spijker (stimuleer burgers) te zien. De werkelijkheid is dat soms een probleem als spijker en soms als hamer bezien moet worden. Want niet alle mensen zijn gelijk en niet alle buurten zijn gelijk. In de ene buurt kan men veel zelf organiseren, in de andere niet (zie blog organisatiekracht)

… vraagt om flexibele gemeenten

Kan de gemeente daar in de praktijk mee omgaan is een vraag. En willen burgers dat? Terug naar de Volkskrant van vandaag: “De gemeente Den Bosch werd in september 2011 verplicht om een vrijwilliger te zoeken voor een hulpbehoevende vrouw. Die moest haar buiten de zorginstelling begeleiden ‘om medemensen te ontmoeten en sociale verbanden aan te gaan’, zo oordeelde de Centrale Raad van Beroep. Ook het regelen van ontmoetingsmogelijkheden valt dus volgens de rechter onder de zorgplichten van de gemeente”. Hoe moet dat als in de ene buurt een vrijwillig team klaarstaat en helpt en in de andere lastiger buurt niet. Dan moet in die lastiger buurt de gemeente toch de zorg regelen. Zo blijkt uit deze uitspraak.

Nu is mijn vraag: wat gebeurt er in die andere buurt? Waar een team vrijwilligers klaar staat om wel zorg te verlenen? Gaat dat daarmee door? Mogelijk niet!

Omgaan met verschillen is erg lastig voor gemeenten

Want een grote klacht over gemeenten is dat mensen vaak niet het gevoel hebben dat ze serieus worden genomen en dat de overheid zich niet echt inleeft in hun situatie. Dit maken van onderscheid en geven van persoonlijke aandacht is veel gemeenten niet gegeven. Dat geeft voor gemeenten de druk om dan de zorgplicht verder uit te kleden, zij gaan dan terug naar alles of niets. En alles (overal die zorg verlenen) is financieel niet haalbaar. Dus het recht wordt dan: niets. En zo krijgen we Amerikaanse toestanden:

1. sommige mensen die niet krijgen waar ze recht ophebben , stappen naar de rechter
2. daarom worden de rechten afgebroken
3. dan zal in de ene buurt toch de hulp geleverd worden, want de civil society kan veel
4. maar in de andere buurt komt dan niets meer. Dat leidt tot no go area's

Zo leidt het overnemen van een in essentie aardige gedachte tot diverse Amerikaanse toestanden, met rechtzaken en ghettovorming. Maak je borst maar nat.

P.S. Voor alle duidelijkheid, ik denk dat het wel beter kan! Misschien niet direct met zoveel minder geld, maar wel met meer eigen inbreng betere kwaliteit. Dat vraagt verschil maken per buurt, bewoners betrekke nbij plannen en niet meer starten met de vraag "wat moet de gemeente doen?", met met de vraag "wie doet wat?" Grote gemeenten hebben het lastiger: de 100.000 plus gemeenten hebben vaker mensen die zich niet bemoeien met de rest en het is lastiger iedereen hetzelfde te behandelen. Of nog verdergaand: lees deze blog