Moeilijke keuzen serieus voorleggen

Het SCP heeft het tweede kwartaalbericht burgerperspectieven 2014 uitgebracht met mooie inkijkjes van de mening van de gemiddelde Nederlander. Ik zekere zin ben ik een gemiddelde Nederlander, dus ik heb met interesse gelezen wat ik nu weer vond. Een prominente ontwikkeling: gezondheidszorg wordt vaker genoemd als belangrijkste maatschappelijk probleem, zeker de ouderenzorg. Verder zijn de belangrijkste zorgen over risico’s op het gebied van gezondheid, werk en criminaliteit.

Hoe moet je dat betalen?

Het SCP heeft ook gevraagd waar volgens de mensen meer geld van de regering naar toe moet. Dat is vergroten van de werkgelegenheid, verbeteren van de gezondheidszorg, verbeteren van onderwijs en bestrijden armoede in Nederland. Dat geld moet ergens vandaan komen, dus is ook aan de mensen gevraagd waar minder aan uitgegeven moet worden. Dat is cultuur, bijdrage aan de ontwikkeling van arme landen en militaire missies. 

Ter herinnering even het overzicht waar het geld van de regering nu naar toe gaat. De prioriteiten die mensen noemen, daar gaat veel geld naartoe. De bezuinigingen die gesuggereerd worden, daar gaat weinig geld naartoe. Bron miljoenennota 2014

Bezuinigingen van niks

Ja, ik zou de cijfers natuurlijk ook niet paraat hebben. Neem de militaire missies. In Sudan zijn 26 mensen actief, in het Midden-Oosten 11 en in Afghanistan 2. In totaal dus 39 mensen. De hoeveelheid geld is natuurlijk beduidend meer, maar je kunt er niet veel extra ouderenzorg mee betalen. Zeker niet omdat de regering al elk jaar meer geld wegzet voor de gezondheidszorg! Als je de hele begroting defensie schrapt (wat geen enkele partij wil), kan er iets meer dan 10% bij het zorgbudget. Dat is zo op, want de zorguitgaven (77 miljard van het rijk) groeien, ook al is men boos over bezuinigingen. De helft het hele bedrag van defensie ben je al kwijt om de "gewone" groei te betalen.

Overigens is de vraag of meer geld helpt, zo blijkt uit onderstaande grafiek dat Nederland hoge zorguitgaven niet weet te combineren met een hogere levensverwachting. Dat is natuurlijk een beperkte blik, het gaat ook om de kwaliteit van leven. Maar toch is de vraag of meer geld altijd helpt. Meer resultaat en een andere manier van organiseren kan belangrijker zijn dan meer geld.

Zijn mensen dan dom?

Helemaal niet! Het laat weer zien dat de mensen verantwoordelijkheid ontnomen is. Ze mogen even zeggen waar meer geld naartoe mag, maar moeilijke keuzen krijgen de mensen niet voorgelegd. "Schrap die ontwikkelingshulp maar, minder militairen naar de Sudan, dan kunnen we onze ouderen allemaal goed verzorgen" is gewoon geen reële mogelijkheid. 

Maar mensen zijn helemaal niet dom - het is niet gek dat ze die bedragen niet weten - maar ze hebben de keuzen uitbesteed aan domme politici (die overigens ongeveer dezelfde prioriteiten stellen). En henzelf is de verantwoordelijkheid ontnomen er verder over na te denken.

Prioriteit wel serieus nemen

Prioriteit voor zorg, onderwijs en veiligheid. Ik ben er voor! Liever nu dat debat voeren dan alles weer wegpoetsen met economische groei. En mijn conclusie van het bericht is: burgers zijn niet gek, maar ze worden niet betrokken bij moeilijke keuzen. Geef 100 mensen de kans om over de gezondheidszorg en solidariteit te praten en er komen vast hele andere oplossingen die wel reëel zijn. Dat kunnen best leken zijn, als ze dan maar ook de tijd krijgen zich te informeren. Ik voorspel dat ze met leuke dingen komen.

Misschien wel veel leuker dan de huidige politici

SCP Tweede Kwartaalbericht 2014 burgerperspectieven