zaterdag 25 oktober 2014

Twitter ontplofte na bekend maken van EU maatregel

PTwitter is heel handig voor bedrijven. De meeste mensen geven bedrijven een 7 en zeggen dat het allemaal wel redelijk was. Maar wil je je dienstverlening echt verbeteren, dan moet je ook de uitzonderingen opzoeken. Die ene persoon die woest is: wat was daar gebeurd? Zo kun je optimaal leren van je klanten. Als de middenmoot een 5 geeft kun je net zo goed je bedrijf opdoeken. Dan ben je te laat. Je zoekt die ene bijzondere 5.

Twitter is ook handig voor journalisten. Maar let op: dat is ineens heel wat anders! Als een journalist iets schrijft over een bedrijf dat verrot is, dan mogen we toch aannemen dat het niet gaat om één of twee mensen die dat bedrijf verrot noemen op twitter? Niet de ene 5, maar het cijfer dat de middenmoot geeft telt. 

Eerst de feiten checken
Het is heel saai als een journalist zegt: mensen hebben nare ervaringen met bedrijf X. Of: veel mensen komen in de problemen doordat ze plotseling veel zorgtoeslag moeten terugbetalen. Veel leuker is het als ze iemand vinden die model staat voor al die mensen met dat probleem. Dat maakt het herkenbaar. De journalist moet dus op onderzoek uit. Eerst de feiten kennen, dan het verhaal maken. Via twitter zou hij dan iemand kunnen vinden die bij de feiten een persoonlijke inkleuring kan geven.

Helaas gaat dat nu niet meer zo. Eerder andersom. Twitter is heel makkelijk om mensen te vinden met een extreme mening. Als de EU iets raars doet en 200 mensen zijn daar boos over, dan was er vroeger nog niets aan de hand: er zijn altijd wel 200 mensen te vinden die boos zijn. In percentage: 0,00125% van de bevolking is boos. Wat is er werkelijk aan de hand? Waar staan die twitteraars voor? Was de rest het er mee eens? Heeft iemand hen meegesleept in een rare tweet? Maar een luie journalist maakt er een mooi verhaal van: twitter ontploft: mensen woedend over EU maatregel. Twitter ontplofte toen ik schreef dat PowNews maar vaker geweigerd moest worden op persconferenties. Maar ik maak me sterk dat die woedende twitteraars na even nadenken wat minder woest waren op mij en iets genuanceerder over mijn "aanval op de persvrijheid".   

Journalisten moeten dus feiten checken en inschatten of iets nieuwswaardig is. Op twitter nazoeken of er wat commotie is, is heel makkelijk, dat kan ik zelf ook. De feiten checken en nieuwswaardigheid toetsen is wat anders. 

Zelfs als een Kamerlid (Bart de Liefde) twittert dat de Tweede Kamer wordt bestormd, dan nog wil ik dat de journalist de feiten checkt. Er was totaal geen sprake van een bestorming.   

Boot opgeblazen bij Leidse Rijn!
Laat Bart de Liefde verder lekker over andere zaken gaan twitteren. Nog deze zomer werd bij ons door een paar kinderen een rubberen boot opgeblazen. Laat hij zich daar zorgen over maken!

vrijdag 24 oktober 2014

De wortels van de liberale democratie

Waar liggen de wortels van onze liberale democratie en verzorgen we deze nog wel goed? De wortels van de liberale democratie liggen niet in in 1848: de bekering van Koning Willem de II en het invoeren van rechtstreekse verkiezingen.Ze liggen bij mensen, sterke instituties en democratische gezindheid.

Koning Willem II hield tot 1848 elke grondwetswijziging tegen die hem trachtte te beperken in zijn soevereine machtsuitoefening. In dat jaar waren er in de landen om hem heen revoluties. Hij was bang zelf het slachtoffer van een revolutie te worden. Op een dag verklaarde hij tegenover zijn ministers dat hij in één nacht van conservatief tot liberaal was geworden. Thorbecke maakte een grondwet. Door de invoering van de nieuwe grondwet kwamen er rechtstreekse verkiezingen en ministeriële verantwoordelijkheid, werden parlementaire rechten uitgebreid en werd de mogelijkheid van Kamerontbinding ingevoerd.

Maar dat gebeurde toch ook bij de Arabische lente? Dat waren toch ook revoluties die ervoor zorgden dat niet de elite, maar burgers de macht kregen? Die gingen zelfs verder want het duurde in Nederland nog jaren voor er algemeen kiesrecht kwam.

De wortels liggen bij de mensen zelf!
De wortels voor de liberale democratie liggen, anders dan sommige mensen denken, niet in verkiezingen en politieke partijen. Die zijn eerder het resultaat van de ontwikkeling naar democratie. Ideeën die gemeengoed zijn geworden, instituties die betrouwbaar zijn en ambtenaren die onomkoopbaar zijn. Ze liggen heel kleinschalig bij de mensen zelf. Het zijn mensen die elkaar bij de les houden. Die boos zijn als mensen zich ten onrechte een heel hoog salaris toe-eigenen. Die beroepstrots waarderen. Maar ook mensen die elkaar en elkaars tradities en cultuur accepteren om vervolgens te kijken wat getolereerd wordt en wat niet. Dat vraagt debatten met elkaar. Vroeger vroeg dat debatten tussen de politieke partijen of de vakbondsleiders enerzijds en de werkgevers anderzijds. Nu vraagt dat debatten onderling.

Wie de wortels van de liberale democratie wil verzorgen moet daar aan werken. De Raad voor Maatschappelijke Ontwikkeling noemt de democratische gezindheid een van de peilers van de democratie (naast instituties en wettelijk verankerde basisrechten en -vrijheden)

Initiatief is mooi, maar niet voldoende
Bij de  discussies over democratie (en de mensen-zelf) zie ik vooral pogingen om mensen hun eigen initiatief niet te ontnemen. Alle collegeakkoorden van gemeenten spreken over dat vertrouwen en ruimte voor burgers. Heel goed, maar de vraag is of dat genoeg is om de democratie te revitaliseren. Eigen initiatief is wel heel mooi. Denk aan de twee trambestuurders die in 1903 woningbouwvereniging Rochdale oprichtten. Fantastisch natuurlijk.

Nu even kijken naar de Arabische lente. In Egypte is geen Rochdale en als die er is, is het al snel de Moslimbroederschap die de organisatie in handen heeft. Ook IS organiseert zodra een plaats is ingenomen rust door rechtspraak in te voeren en ze organiseert ook liefdadigheid. Naast dat we de gruwelijkheden niet moeten accepteren en moeten bestrijden, moeten we oog houden voor hun aantrekkelijkheid. Ze brengen duidelijkheid en rust en een (naar onze ogen verdorven) rechtssysteem. Maar dat rechtssysteem is niet gebaseerd op een idee van een rechtsstaat met individuele rechten en waarborgen dat individuen niet ten ondergaan tegenover het collectief. Er is geen verantwoording en er is geen tegenmacht.

Democratische gezindheid, openbare verantwoording en afkeer van clientelisme
Ik zie wel aandacht voor democratie, voor stemmen, vooral voor het wegstemmen van politici. Ik zie ook aandacht om eigen initiatieven ruimte te geven. Dat heet dan de Doe-democratie. Maar dat is niet genoeg. Democratie gaat ook over democratische gezindheid, ervaringen met democratie, met debatteren en elkaar horen en met afkeer van cliëntelisme en zelfverrijking. De rechten van de ander erkennen. Die alledaagse democratie moeten we leren: op de werkvloer, op school, in de buurt.

En dat gaat ook over controleren en verantwoorden! Want kijk naar de zelfverrijking die we honderd jaar later moesten constateren bij woningcorporaties en dan zuur genoeg: juist bij Rochdale. Het bestuur en de toezichthouders in de raad van commissarissen waren helemaal losgezongen van de basis.

Eerder gaf ik al aan dat mensen elkaar meer dan vroeger gemakkelijk uit de weg kunnen gaan (de i-samenleving). Dat mis ik in de doe-democratie, de participatiesamenleving, met de terecht toegenomen aandacht voor de hulp voor elkaar.

Samen agenderen, debatteren, beslissen en verantwoorden
Ik mis de aandacht voor alledaagse democratie, samen agenderen, debatteren, beslissen en tenslotte verantwoorden en controleren. De aandacht voor gelijkheid en broederschap die horen bij de aandacht voor (individuele) vrijheid. De aandacht voor initiatief hoort bij de aandacht voor wie wat besluit, hoe je debatteert en hoe je controle en verantwoording inricht. Daar liggen de wortels van onze democratie.

vrijdag 17 oktober 2014

Ultieme barbaren

Tolerantie is de vrijheid van meningsuiting van degenen met wie je het wezenlijk niet eens bent. Die tolerantie is niet vanzelfsprekend in de samenleving. Tolerantie is soms ook hard werken. Dat hebben we vroeger gedaan, gelukkig. Maar het blijft nodig om daar aan te werken.

Een liberale samenleving waar van alles mag. Nederland heeft een goede naam op dit punt. Nederland is het land waar nagedacht werd over liberaal drugsbeleid en gekeken werd welk beleid welk resultaat had. Stel je eens open voor andere suggesties en kijk wat je ermee bereikt. Ben je homosexueel, dan kun je gewoon trouwen. En als je een bijzonder geloof hebt en wil dat je kinderen met dat geloof opgroeien, dan mag je een eigen school oprichten. Daar kun je dan meisjes naar huis sturen als ze een spijkerbroek dragen of als hun rok te kort is."De leerlingen worden opgeleid voor de maatschappij van nu, tot christelijk burgerschap. Dat burgerschap heeft als uitgangspunt: leven tot eer van God en tot nut en welzijn van onze naaste".

Nederland is het land waar de SGP lang kon propageren dat vrouwen niet gekandideerd mochten worden voor de Tweede Kamer. Ach, als zo'n kleine groep dat denkt, waarom zouden ze dat niet ook hardop mogen zeggen? Je kunt het dubieus noemen, je kunt ook zeggen dat je in Nederland mag zeggen wat je denkt en daar een meerderheid voor mag verwerven. De stichting Heart Cry bedacht om een Christelijk dorp in Nederland te stichten “Opdat Gods Koninkrijk uitgebreid wordt en het Lichaam van Christus gebouwd en versterkt zal worden in ons land!” Ik heb geen demonstraties gezien en niemand trok naar een gereformeerde enclave als bijvoorbeeld Spakenburg om daar een demonstratie op te zetten.

Een tolerant land dus, een liberale samenleving, een democratie. Het land van grootheden als Baruch Spinoza en de gebroeders De Witt.

"Allen die zich in Nederland bevinden, worden in gelijke gevallen gelijk behandeld. Discriminatie wegens godsdienst, levensovertuiging, politieke gezindheid, ras, geslacht of op welke grond dan ook, is niet toegestaan."

Dat is anders met de Islam. Een partij die met de hand op de Koran voorstelt om vrouwen hun actief en passief kiesrecht te ontnemen zou heel wat onrust veroorzaken. Ook al zouden ze netjes binnen de wet blijven en afstand nemen van Jihad-strijders die hoofden afhakken, ze zouden er niet mee weg komen.

Waarom?

Tolerantie is geen vaste waarde
Tolerantie is natuurlijk niet helemaal vanzelfsprekend en het is ook geen kwestie van aanhoren en negeren. Het is ook wat anders dan een artikel opnemen in de Grondwet. Ook al is de ruime meerderheid van de bevolking liberale principes toegedaan. Die liberale principes zijn vooral de economische gedachten over concurrentie. En vanuit economisch oogpunt is het slim de mannenbroeders te accepteren. De SGP-ers en hun gereformeerde mannenbroeders werken hard en er zijn in de Bible belt heel wat gerespecteerde mannen die intolerante gedachten hebben en toch een uitstekende en gewaardeerde rol hebben in de samenleving. Ze dragen bovendien materieel heel wat bij.
(Ik mag hier gewoon zeggen dat protestantse landen het economisch beter doen dan katholieke zonder dat mijn hoofd er af wordt gehakt.)

Misschien belangrijker: we zijn allemaal helemaal niet zo met vrijzinnigheid en tolerantie bezig. Die SGP kennen we wel en accepteren we omdat we ze nu eenmaal al jaren accepteren. Als er een verandering zichtbaar is, dan is het de indruk dat de orthodoxe gedachten afnemen. Ik weet nog dat de SGP voor het eerst op de TV kwam: een sensatie, want de SGP voorman Bas van der Vlies wilde niet op TV komen. Mag ik er op wijzen dat hij pas in 2005 voor het eerst in een TV programma optrad? Ik geloof dat Meindert Leerling hem ooit voor de camera schoof in een interview in de wandelgangen van de Tweede Kamer? Daarvoor kwam er alleen een foto in beeld (Nog steeds is de TV voor veel gereformeerden van de duivel: hier))

Ik wil maar zeggen: de SGP is geaccepteerd omdat de mensen er niet bang voor zijn, niet omdat we een tolerant land zijn. 

Een tolerant land vraagt om juist in situaties waarin het moeilijk is, recht te doen aan wat voor de ander belangrijk is, ook al is de ander orthodox christen of orthodox moslim. Dat hoort bij burgerschap. Het vraagt actief ook te blijven nadenken waar de grenzen liggen. Oproepen tot het afhakken van hoofden van christenhonden is voorbij die grens, maar ik denk niet dat we allemaal individueel nadenken waar die grens dan wel ligt. Maar hoeveel orthodoxie willen we accepteren? Het is nu eerder een gemakzuchtig alles of niets. Vooral niets eigenlijk.

Tolerantie werd veroverd op het gepeupel
Vroeger hadden we een samenleving waarin leiders met gezag opriepen tot tolerantie en volgers die die oproep respecteerden. Tolerantie werd veroverd op de mensen die daar geen cent voor gaven en die de katholieke kerken liever plunderden dan ze als gegeven accepteren. Dat kunnen de leiders van nu niet meer. En die leiders van vroeger, ach, die gaven eerst ook niet veel voor vrijheid van godsdienst en levensovertuiging. Het vroeg veel debat, ergernis, en vooral: toch met elkaar in gesprek blijven en elkaar de hersens niet inslaan. Het is niet reëel te verwachten dat de leider van pakweg de PvdA of de VVD de achterban oproept om moskeeën te accepteren. Nou, ja, het is wel reëel, maar het is irreëel te verwachten dat de achterban zich daar iets van aan trekt. Ze maken zelf wel uit wat ze denken, vinden en willen: we leven in een vrij land...(en om dat zo te houden moeten we..)

Maar dat vraagt van al die individuen die nu zelf uitmaken hoe en met wie ze leven ook om na te denken over tolerantie. Geven we andersdenkenden echt de vrijheid van meningsuiting en religie die we in de grondwet hebben opgeschreven? Of sluipt er sneller dan vroeger een hang naar duidelijkheid en zekerheid in?

Baruch Spinoza als ideaal
Nederland mag trots zijn het land te zijn van Baruch Spinoza. Maar we moeten niet vergeten dat Nederland ook het land is waar Johan en Cornelis de Witt gelyncht werden. (Raadspensionaris Johan schreef Interest van Holland, een van de inspiratiebronnen voor Adam Smith's 'Wealth of Nations. Maar het was wel het rampjaar en hij was tegen de Oranjes) . Sterker: het was tegelijkertijd. Spinoza was dermate geschokt dat hij 's nachts een pamflet schreef met de titel Ultimi Barbarorum (de ergste barbaren) om het bij de Gevangenpoort op te hangen. Dat hij zelf niet gelyncht werd is te danken aan zijn huisbaas die hem tegenhield door de deur op slot te draaien.

Baruch schreef het Tractatus theologico-politicus (Theologisch-politiek traktaat) in Nederland. Hij schreef dat de Bijbel contradicties bevat en derhalve twijfelachtig is, dat de vrijheid van de filosofie noodzakelijk is voor het welzijn van burgers en staat, en dat democratie de beste staatsvorm is. Spinoza pleit hierin ook onder andere voor een onafhankelijke rechterlijke macht, bijna een eeuw eerder dan de Franse filosoof Charles Montesquieu dit deed. 

Maar het werd wel verboden in het land van de Ultieme Barbaren.