Macht aan de idioten

Sylvana Simons is vaak verstandig, politiek naief en doet het goed op televisie. Nee, waarschijnlijk geen politiek talent, maar dat doet er nu niet toe. De Telegraaf schreef “Sylvana Simons voelt zich minder veilig nu ze haar politieke ambities bekend heeft gemaakt.” Ze zegt: „Een van de eerste dingen die ik moest bespreken was mijn beveiliging. Dat is toch heel raar. Ik ben nog geen Tweede Kamerlid, ik ben nog geen politica. Ik ben alleen een vrouw die zegt: ik wil dit graag gaan doen.” En hoe reageren mensen online daar op?

Ik keek even bij nujij.nl hoe er op gereageerd wordt. Want er worden veel te veel mensen bedreigd. Wilders natuurlijk, Ebru Umar, Lodewijk Asscher, Henk Kamp en vele minder bekende mensen. We zijn er blijkbaar aan gewend geraakt. Als de auto van de burgemeester van Haarlem in de fik gaat schrikken we weer even en als raadsleden daadwerkelijk een steen door de ruit krijgen ook, maar die bedreigingen?

Afvoeren die trut

Ik las op nujij.nl de reacties op het bericht in de Telegraaf dat Sylvana Simons zich bedreigd voelt. “Pfffffff, heeft ze nu al spijt? Ouwe Zeurpiet!” “DENK is toch die partij die voorstelde om heel Groningen te ontruimen en daar een soort natuurpark van te maken. Grofweg gezegd mag zo'n partij van mij gewoon oprotten, domme lui.” “Afvoeren die trut!” “Ze laat duidelijk blijken dat ze niet voor vrijheid van meningsuiting is, maar wil zelf wel overal het laatste woord in hebben... Zo niet, dan is het ineens discriminatie.” “aandacht trekkerij meer is het niet van haar. Het enigste waar zij naar streeft is het uitbannen van het zwarte pieten gedoe” “Jankbal, dat mens. Opbokken ermee!” Een meer genuanceerde reactie is dan “Triest dat ze nu bewaking nodig heeft maar ze had het wel kunnen verwachten met zulke rare uitingen.” Eentje vindt het een schande, maar die krijgt direct minnen bij zijn reactie.

Nujij.nl modereert vrijwel niet, dus elke Nederlander die 140 tekens kan typen en een leuke schuilnaam kan bedenken kan er bij. Maar het heeft wel effect. Als iemand niet anoniem is, kun je nog iemand aanspreken. Dan blijkt dat het niet zo bedoeld is. Op twitter schreef ooit iemand nadat Pechtold hij twitterde dat hij het debat over donorregistratie zou doen. 'Dat ie z'n organen maar zo snel mogelijk kwijt mag raken.' Geintje?? Als je zo'n twitteraar er even mee confronteert stopt het een tijdje. Maar de anderen die het geintje lezen zijn geïnspireerd om door te gaan. Op een buurtvergadering lukt het meestal ook dit soort dingen aan te pakken (als het al gebeurt, want als je elkaar in het gezicht kunt kijken verandert er veel).

Anonimiteit versterkt het effect

De grapjes zullen vroeger ook gemaakt zijn, de hartgrondige verwensingen ook. Maar als dat tegen de betreffende politicus werd gezegd, zag je de gelaatsuitdrukking van de omstanders. Internet maakt je niet alleen lekker anoniem, je ziet ook de reacties van de anderen niet. Je ziet ze niet gekwetst, verontwaardigd. Op dat moment ontstaat er een vervelend effect. De mensen die over die uitingen verontwaardigd zijn reageren niet op twitter of nujij.nl. Wat anderen lezen geeft dan een verkeerd beeld van de werkelijkheid: alsof het heel gewoon is om zo te reageren. Daarmee wint het kwetsen terrein, want iedereen doet het. Ook blijkt dat dergelijke kwetsende en bedreigende mensen zelf gepest zijn om een of andere reden. En zo gaat het maar door.

Ondertussen zijn we al zo ver dat Sylvana Simons en Ebru Umar zich bedreigd voelen als ze een mening uiten. Voor het evenwicht zet ik er nu netjes Ebru Umar bij, zo ver zijn we al. Want als iemand het opneemt voor Simons zal dat wel zijn omdat hij het met haar eens is, dus naar zo'n idioot hoeven we niet te luisteren. Terwijl vrijheid samengaat met verantwoordelijkheid en zelfbeperking (nee, dat is niet zelfcensuur) 

Idioten aan de macht

Maar wat was ook alweer een idioot? De term politiek komt uit de Griekse oudheid, politikos verwees naar alles wat de burgermaatschappij in de stadstaat betrof. Daarmee was het tegengesteld aan het begrip idiotès, dat "privaat", "gewone man" of "individueel" betekende. Maar een verwijzing naar Griekenland zal al snel leiden tot een reactie in de trend van "laat die idiote Grieken ons eerst maar eens terugbetalen". 

Nu vragen we niet meer van politici om alles voor ons te doen. Wij idioten kunnen tegenwoordig veel zelf, we zijn beter opgeleid dan ooit. Maar dan moeten we niet alleen schreeuwen, maar bedenken dat de ander ook een mens is, ook recht heeft op veiligheid. Spreken hebben we geleerd, luisteren, nadenken en gevolgen inschatten hoort er ook bij.