The wall of worries

Uit de wereld van speculanten, investeerders en beleggers komt het idee van de “Wall of worries”. Het idee is dat als de crisis voorbij is er nog steeds veel mensen rondlopen met heel veel zorgen. Het gaat beter, maar er zijn weinig mensen die het geloven. De beste beleggers voelen en zien dat het beter gaat, maar omdat de rest het niet gelooft blijven er veel mensen die geen aandelen durven te kopen. Achteraf blijkt dan dat iedereen te laat was met kopen. “Stock markets always climb a wall of worry”.

Financiële crisis

Laten we zo eens naar 2017 kijken. We hebben een ongekende financiële crisis gehad. De neergang duurde langer dan de Great depression (hoewel de negatieve invloed op het leven van de mensen niet zo groot was als toen). Om er uit te komen worden grote schulden opgebouwd.

Sociale crisis

We hebben ook een sociale crisis. Nadat politieke partijen in de hele westerse wereld zagen dat het liberaliseren van de economie zorgde veel economische groei, schoot het liberaliseren zo ver door dat alles werd opgeofferd voor het vrij algemene concept van economische groei. Dat algemene cijfer toonde niet dat heel veel van die groei terecht kwam bij de zeer rijken. Ja, ook maakte die economische groei een prachtige stap mogelijk uit armoede wereldwijd. Maar in de westerse wereld moesten juist de mensen met minder kansen inleveren. Er kwamen meer mensen uit andere culturen die zich verzamelden in de armere wijken. Daar hadden de “oorspronkelijke bewoners” te maken met een sociale samenhang die verkruimelde.

Intellectuele crisis

We hebben ook een intellectuele crisis. Het publieke debat dat we als samenleving zouden moeten voeren over onze toekomst is weg. De toon is hard, effect is alles, feiten en elkaar overtuigen doet er niet meer toe. Bad discussion drives out good discussion, is mijn stelling. Door de sociale media kan iedereen met 140 tekens het debat op scherp zetten. Terwijl bij een discussie in een zaaltje mensen elkaar zouden aankijken en de voorzitter zou ingrijpen moeten we nu wennen aan een geschreeuw zonder de mogelijkheid om te selecteren wie weet wat hij zegt, wie niet en wie manipuleert. In kleine kringetjes spreken mensen elkaar, maar die kringetjes zijn zo klein dat dat vooral in eigen kring elkaar bevestigen wordt.

Geweldscrisis

We hebben ook een geweldscrisis. De mogelijkheid om met geweld de samenleving te verstoren ligt in handen van iedereen. De vrije samenleving is kwetsbaar voor geweld van een individu. Er is geen naief geloof meer dat alle mensen die naar Nederland komen goedaardig zijn. Inlichtingendiensten zijn steeds beter in staat te kijken wat er gebeurt. Veel aanslagen zijn al voorkomen, aanslagplegers worden gepakt. Maar omdat de kwetsbaarheid voor terrorisme is toegenomen en dit samen gaat met een machtsvacuum doordat de VS niet meer de politieagent van de wereld kan zijn maakt dit angstig. 

Geopolitieke crisis

In een dergelijk machtsvacuum ontstaan wereldoorlogen. (Die wereldoorlog is er eigenlijk al in het Midden-Oosten, want daar is de VS, Rusland, Turkije, Syrië, Iran, noem maar op bij betrokken). Er is dus een geopolitieke crisis zoals we die lang niet hebben gezien.

Zo werd 2016 algemeen weggezet als klote-jaar. Met toenemende terroristische incidenten, vooral in het Midden-Oosten, noord Afrika, maar ook in de westerse wereld, in Indonesië, noem maar op.

Maar leven we niet in een moment waarop we opklimmen uit de Wall of Worries?

We zijn over de hele wereld steeds beter opgeleid. Er is veel aandacht voor nepnieuws en er komen overal factcheckers op in kranten. Facebook is bezig een algoritme te zoeken om nepnieuws te weren. De gezondheid van mensen verbetert, kindersterfte neemt af, bestrijding van malaria en aids heeft grote vooruitgang geboekt. Toch neemt de groei van de wereldbevolking af. In de hele wereld is armoede, vaak een drijver voor oorlog, afgenomen. De economie in de VS en Europa komt weer op gang. We leren leven met meerdere culturen, we hebben weer oog voor de mensen die zich aan de kant gezet voelden. De arbeidsmarkt in Nederland herstelt. Her en der floreren coöperaties van mensen die zelf hun energie produceren of hun zorg organiseren. De misdaad in Nederland is al jaren achter elkaar aan het dalen. Duurzame landbouw rukt op. We raken minder verslaafd aan aardolie en aardgas.

Als ik aandelen zou kunnen kopen van de wereld, zou ik dat nu doen!