donderdag 13 april 2017

Vier het lentefeest met verstopeieren!

Mag ik even kwijt dat ik me wild erger aan de commotie over het zogenaamde verdwijnen van het paasfeest vanwege islamitische invloeden? Ik gun de gelovigen hun eigen feest, maar laten we dan wel eerlijk bekennen dat het paasfeest voor een groot deel een heidense oorsprong heeft die nu ten onrechte aan het christendom is toegeschreven. Want waarom heet Pasen in Duitsland Ostern, in Engeland Easter (naar de Godin Ostara)? Het zou lentefeest moeten heten of Ostara, maar Pasen?

Paaseieren verstoppen? 
Neem de woede over de verstopeieren.  Die hadden “paas”-eieren moeten heten en de Hema die zijn eieren verstopeieren noemde, was vast gezwicht voor de invloed van de islam. (hier, al die reaguurders moeten zich schamen) Hema kreeg er ongenadig van langs van de hoeders van onze nationale gebruiken! Vroeger waren boeren gewoon om in de lente eieren in de akkers te begraven om vruchtbaarheid over hun akkers af te dwingen. Dit is waarschijnlijk de voorloper van het verstoppen van de eieren, welke kinderen met veel plezier gaan zoeken. Het is dus een heidens symbool, wat het christendom slim heeft geassimileerd. 

De Paashaas?
En wat moet die paashaas eigenlijk bij het paasfeest? Het verhaal van de paashaas komt van de Germaanse Teutonen. Een van hun mythes vertelt hoe een klein meisje een gewond vogeltje vond. Ze bad tot Ostara om hulp. De godin kwam toegesneld. Ze zag dat het vogeltje er heel slecht aan toe was en veranderde het in een haas. Aan het meisje vertelde ze dat de haas voortaan één keer per jaar terug zou komen om gekleurde eieren te leggen.

Gekleurde eieren?
En die gekleurde eieren? Ook dit is een lente-gebruik waar onze voorouders zich al aan over gaven. Ook dat namen de christenen over van het lentefeest. In christelijke landen werden de eieren beschilderd in de kleuren van het altaar, waarna men ze de kerk inbracht om te laten wijden en te offeren. Niet christelijke streken beschilderden hun eieren in heldere kleuren, welke een weerspiegeling waren van het zonlicht in de lente. Mag ik vragen of de hoeders van ons paasfeest hun kleuren ontlenen aan het altaar? Of nemen ze gewoon lekkere lentekleuren? 


De echte waarde van het christelijke paasfeest
Het is jammer dat weinig mensen de echte waarde van Pasen kennen. Want waarom heet Goede Vrijdag niet kwade vrijdag? Jezus werd toch gekruisigd?  (Nee, hij werd niet gekruisigd op Eerste Paasdag!)

Paasfeest is een feest van vergeving, en nieuwe hoop. een feest om nooit meer zondebokken te zoeken. Jezus was bereid als zondebok te fungeren. Typerend is dat bij elke verandering van Pasen de islam als zondebok gezien wordt!

dinsdag 11 april 2017

Binnen de lijntjes kleuren

Niets lijkt erger dan iemand die trouw binnen de lijntjes blijft kleuren. We moeten immers creatief zijn en binnen de lijntjes kleuren is niet creatief. Het is een mooi beeld van deze tijd, maar niets is erger dan een wereld waarin niemand meer binnen de lijntjes kleurt. Buiten de lijntjes kleuren doe je pas als die lijntjes knellen en iets moois in de weg zitten.

Gelijkheid is nog steeds een belangrijke waarde
Buiten de lijntjes kleuren en niet braaf zijn komt op bij die gebieden waar gelijkheid knelt. Vijftig jaar geleden was gelijkheid een van de belangrijkste waarden. Gelijkheid moest in de Franse revolutie veroverd worden in de standenmaatschappij. We staan er nauwelijks nog bij stil hoe belangrijk de strijd voor gelijke behandeling en gelijke rechten was. En nog steeds is trouwens. Als je buurman een uitbouw kan zetten op zijn huis en jij niet ben je woedend. Je ziet het als een beperking van je vrijheid en je hebt dezelfde rechten als je buurman. Gelijke gevallen gelijk behandelen is en blijft een belangrijke waarde.

Ongelijke gevallen niet gelijk behandelen
Het probleem ontstaat pas als ongelijke gevallen in een gelijk afwegingskader geduwd worden. Precies dat is een belangrijke uitdaging van de overheid. We ergeren ons pas als ongelijke gevallen in een gelijk kader geduwd worden, maar zien niet meer hoe we blij zijn als gelijke gevallen gelijk worden behandeld.

Als je contact moet opnemen met een bedrijf of met de overheid kan al snel 80% van de vragen direct worden afgehandeld. Dat komt omdat die 80% redelijk voorspelbaar is. De meeste mensen stellen eigenlijk gelijke vragen voor gelijke gevallen. We zijn dan blij dat de vraag snel en correct beantwoord wordt en zeuren niet over binnen de lijntjes kleuren. Het wordt pas lastig als we iets bijzonders hebben. Een vraag over meerdere problemen tegelijk die met elkaar samenhangen. Dan moet het bedrijf of de overheid snel zien dat er niet meer binnen de lijntjes gekleurd kan worden.

Motorrijtuigenbelasting betaal je niet als je auto gestolen is
Ik kan mij herinneren van een man die belde met de belastingdienst die de motorrijtuigenbelasting automatisch had teruggekregen omdat zijn auto was gestolen. Dat was een handige service van de belastingdienst. Iedereen die vroeg waarom hij motorrijtuigenbelasting had teruggekregen of die vroeg of hij zich zorgen moest maken om de motorrijtuigenbelasting van zijn gestolen auto kon snel worden geholpen. De service liep prima.

Het geval wilde echter dat de auto van deze man niet was gestolen. Dan krijg je lijntjes die gaan knellen, want degene die de vragen beantwoordt moet vertrouwen op de computer en daar staat toch echt de auto als gestolen geregistreerd. Klopt dat niet? Dan moet je niet bij de belastingdienst zijn. Waar dan wel? Tja, niet bij mij! iemand bedacht gelukkig dat het dan wel de politie zou zijn. Bij de politie kreeg de man weer een probleem. Want waar was zijn auto gestolen? Dan konden ze het uitzoeken. Na enig zoeken kwam de politie er achter dat de auto in Tilburg was gestolen. En waar had hij dan aangifte gedaan? Jullie begrijpen dat het lastig was om door te geven dat de auto niet gestolen was. Daar zijn namelijk geen vaste procedures voor. Wie wil nu aangifte doen dat zijn auto niet is gestolen? Het bleek allemaal op een typefout terug te voeren.Vergissen is menselijk. 

Onderscheid maken
Ja, als iemand aangifte wil doen dat zijn auto niet gestolen is, dan willen we dat er bij zo'n typefout niet binnen de lijntjes wordt gekleurd. In 80, 90, 95% van de gevallen zijn we dolblij dat de overheid ons gedrag en onze vraag heeft proberen te voorspellen en wel binnen de lijntjes heeft gekleurd. Goedkoop, snel, gemakkelijk! We moeten dolblij zijn dat de bedrijven en overheid waar we mee te maken binnen de lijntjes kleuren, zolang we maar ruimte houden voor verschil en gevallen waar de lijntjes knellen. 

Dat onderscheid maken is moeilijker dan simpel ervoor pleiten niet meer binnen de lijntjes te kleuren.



dinsdag 4 april 2017

De Franse slag van besturen

Ik heb niets tegen de Fransen en meen dat de Franse opleiding voor de bestuurlijke elite tot de beste ter wereld hoort. Hoe kan het dan zijn dat Frankrijk niet tot de best bestuurde landen hoort? Ik bedacht dit omdat ik in de Volkskrant een stuk las over de École Nationale d'Administration bestuurders aflevert voor het land. Wat maakt dat die bestuurlijke elite er niet in slaagt beter bestuur te organiseren dan de Nederlanders? Uitstekende kaas maken is toch wat anders dan een land besturen. 

Sociale structuur draagt bij aan bestuur
Het was al de Tocqueville die aangaf dat de democratie in de VS beter werkt dan in Frankrijk. Het zit hem in de kracht van het burgerschap en de sociale structuur. Frankrijk is een centraal aangestuurd land. Daar heeft de Franse revolutie weinig aan veranderd.

Het Franse bestuursdogma gaat er van uit dat als de beste breinen de besluiten nemen dit leidt tot de beste uitkomsten. Dat kan best zo zijn voor wiskundige problemen (of het maken van kaas), het gaat niet op bij het besturen van een land. Misschien is het wel zo dat door deze oriëntatie op de beste breinen de Code Civil (het door de Fransen in Europa ingevoerde burgerlijk wetboek) een grote bijdrage heeft kunnen leveren aan beter bestuur, maar dat geldt niet voor de beste École Nationale d'Administration. Het burgerlijk wetboek richt zich op iedereen en is bruikbaar van arm tot rijk. De ENA is gericht op en voor de elite.

Een land is geen BV, maar een sociale constructie
Een land is een sociale constructie van diverse netwerken die elk bijdragen aan het geheel. Het ene netwerk is sterker en succesvoller dan het andere netwerk en in de uitwisseling van verschillende netwerken zit mogelijkheid tot vernieuwing en verbetering. De rol van de leiding van het land wordt zwaar overschat. 
Als wij in plaats van Marc Rutte Francois Hollande hadden als minister-president (of zelfs Barack Obama), dan zou er in mijn werk, wijk en omgeving niet veel veranderen. Hoogstens zou er sneller een hogesnelheidslijn worden aangelegd. De scholen worden niet beter, de gesprekken met buurtgenoten leiden niet tot sneller ingrijpen als er iets mis gaat of meer leren van goede ideeën van anderen. De rechtszekerheid levert wel een enorme bijdrage aan mijn mogelijkheden om in mijn werk en mijn omgeving te beïnvloeden (vooral het vertrouwen in het samenwerken met anderen).

Ene sociale structuur is succesvoller dan de andere
Kijk je naar de verschillende culturele achtergronden, dan zie je dat in een zelfde land de ene groep met de ene sociale structuur het beter doet dan de andere groep. Is de sociale cohesie sterker, dan weten de leden van de groep meer te bereiken dan als de sociale cohesie zwakker is. Daarom doen Koreanen het in de VS (economisch) beter dan Mexicanen en Mexicanen het op hun beurt weer beter dan zwarten. De vervelende erfenis van de tijd van de slavernij is dat zwarten in de VS zich slechter zelf organiseren. Zelforganisatie was immers bedreigend voor de slavenhouders. Dat is mogelijk de reden dat de winkels in zwarte buurten vaak niet in handen zijn van zwarten, maar van Chinezen of Koreanen.

Welke bijdrage leveren bewoners van een land
Bij het besturen van een land moet je dus veel aandacht besteden aan de vraag of mensen hun eigen groepen kunnen organiseren en zichzelf versterken. Iets wat we in Nederland kennen van de onderlinge waarborgmaatschappijen (verzekeringsmaatschappijen zoals Achmea) en de woningcorporaties. Nu heeft Frankrijk ook sterke onderlinge waarborgmaatschappijen, alleen is het bestuur van het land steeds gericht gebleven op beslissingen aan de top.

Getting to Denmark
Francis Fukuyama noemt de weg naar beter bestuurde landen "Getting to Denmark". Hij ziet Denemarken en Nederland als de best bestuurde landen: sterk gedecentraliseerde landen waarin een groot onderling vertrouwen is in de overheid en in elkaar. Het “horizontale” protestantisme met de nadruk op eigen verantwoordelijkheid in combinatie met de gewoonte om met elkaar te zoeken naar oplossingen werkt beter dan de “verticale” katholieke cultuur. In een horizontale cultuur wordt meer aandacht besteed aan het samen beslissen. Daardoor is in die beslissingen beter meegenomen wat de diverse mensen in de praktijk voor kennis en ervaring kunnen inbrengen.

Mazzel
We hebben in Nederland de mazzel dat we door de polders wel samen moesten bespreken welke dijken aangelegd moesten worden en hoe we samen het onderhoud zouden aanpakken. Onze gerichtheid op handel zorgde ervoor dat we moesten zorgen dat onbekenden ons altijd konden vertrouwen. Terwijl anderen vooral bouwen op familie om een onderneming op te kunnen zetten, konden de Nederlanders het via de uitgifte van aandelen doen. Dat maakte de sociale structuur in Nederland steviger dan een structuur die is gebouwd op een hiërarchisch ingestelde samenleving.

De centraal ingestelde bestuurscultuur maakt het gemakkelijk om te rekenen op de politiek om je situatie te verbeteren. De Noordafrikanen in Frankrijk werden (en worden) daarom nog steeds gezien als een groep waar de politiek wat mee moet. Ze wonen in ghetto's en worden zo geen onderdeel van de toch al zwakke cultuur om zaken zelf aan te pakken. Van het Front National is wat dat betreft geen verbetering te verwachten. 

Beste elitescholen doen hier niets aan
Het is jammer, de beste scholen voor de elite veranderen hier niets aan. (Woede tegen die elite verandert er overigens ook niets aan). Aan een goed bestuurd land moet iedereen een bijdrage (kunnen) leveren. Anders verzint de president iets vervelends en omdat het niet "onze" oplossing is gaan de Fransen de straat op om het tegen te houden. De Franse slag werkt niet meer. 

Mag ik pleiten voor volksverheffing en samen besluiten?